Để tạo nên một cảnh quan đẹp, đòi hỏi tính thẩm mỹ cao cần nhiều yếu tố kết hợp với nhau thì mới có thể tạo nên một cảnh quan hài hòa với không gian hiện có.

Cảnh quan đô thị, sân vườn biêt thự,… đang được rất nhiều người quan tâm chú trọng đến trong thời đại hiện nay. Một cảnh quan đẹp cần phải tuân thủ những nguyên lí thiết kế cảnh quan cơ bản để tạo nên một bố cục hợp lí, cân đối từng chi tiết, cho đến việc lựa chọn sử dụng những loại cây trồng (cây xanh, hoa kiểng, cỏ); ngoài ra việc phối kết màu sắc các loại cây một cách hài hòa cũng là một yếu tố cần được chú trọng.

1. Nguyên tắc thiết kế cảnh quan (Design Principles)

Đây là nền tảng lý thuyết, đảm bảo tính thẩm mỹ và hài hòa cho không gian.

-  Cân bằng (Balance): Là sự cân đối về mặt thị giác, tạo cảm giác ổn định, hài hòa và dễ chịu cho mắt. Tính cân bằng có thể được sử dụng để hướng dẫn ánh mắt của người xem đi qua không gian và tập trung vào các điểm nhấn. Có hai loại cân bằng chính:

       +  Cân bằng đối xứng (Symmetrical balance): Các yếu tố được bố trí giống nhau qua một trục trung tâm. Tạo cảm giác trang trọng, lịch sự, uy nghi, có trật tự. Cảm giác cân bằng là hoàn toàn tuyệt đối và rõ ràng.

Nemours Mansion & Gardens, Hoa Kỳ

       +  Cân bằng bất đối xứng (Asymmetrical balance): Các yếu tố khác nhau về hình dạng, kích thước nhưng vẫn tạo cảm giác cân bằng thị giác thông qua sự sắp xếp khéo léo về màu sắc, kết cấu, hình khối. Nó dựa trên việc sử dụng các yếu tố có "trọng lượng hình ảnh" khác nhau để bù trừ lẫn nhau. Tạo cảm giác tự nhiên, năng động hơn.

Drummond Castle Gardens, Vương Quốc Anh

-  Tỷ lệ và Quy mô (Proportion and Scale): Quan hệ về kích thước giữa các yếu tố trong cảnh quan và so với không gian tổng thể, cũng như so với con người.

       +  Tỷ lệ: Đảm bảo sự hài hòa giữa kích thước của các thành phần cảnh quan với nhau. Ví dụ, cây cối, lối đi, hồ nước... không quá lớn hoặc quá nhỏ so với diện tích vườn.

Ningbo Yuhai Tianxia, Chiết Giang, Trung Quốc

       +  Quy mô: Liên quan đến cảm nhận của con người về không gian. Thiết kế cần phù hợp với quy mô con người để tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu khi sử dụng không gian. Ví dụ, lối đi rộng rãi, ghế ngồi có kích thước vừa vặn.

Central Park, Zavodoukovsk, Nga

-  Nhịp điệu và Đường dẫn (Rhythm and Line): Tạo sự chuyển động và hướng dẫn mắt nhìn trong không gian.

      +  Nhịp điệu: Sự lặp lại của các yếu tố (hình dạng, màu sắc, kết cấu...) theo một trình tự nhất định, tạo cảm giác thú vị và có hướng dẫn. Ví dụ, lặp lại các loại cây, màu sắc hoa, vật liệu lát đường...

Trung tâm triển lãm Hồng Thành, Quang Minh, Thâm Quyến, Trung Quốc

+  Đường dẫn: Sử dụng đường nét (thẳng, cong, ngang, dọc) để tạo hướng dẫn, phân chia không gian, hoặc dẫn dắt tầm nhìn đến các điểm nhấn. Lối đi, hàng rào, bồn hoa... có thể tạo đường dẫn.

Qingzhu Lake, Hồ Nam, Trung Quốc

-  Điểm nhấn (Emphasis/Focal Point): Tạo ra một hoặc nhiều điểm thu hút sự chú ý, làm nổi bật không gian và tạo sự tập trung. Điểm nhấn có thể là:

• Kiến trúc: Một công trình độc đáo, tượng đài, chòi nghỉ...
• Cây cối: Cây cổ thụ, cây có hình dáng đặc biệt, cây hoa rực rỡ.
• Vật trang trí: Đài phun nước, tác phẩm điêu khắc, hồ cá...
• Màu sắc: Một mảng màu nổi bật giữa các màu sắc trung tính.

-  Sự thống nhất và Hài hòa (Unity and Harmony): Đảm bảo tất cả các yếu tố trong cảnh quan phối hợp nhịp nhàng, tạo nên một tổng thể thống nhất và hài hòa về mặt thẩm mỹ.

       +  Sự thống nhất: Sự kết nối chặt chẽ giữa các phần của cảnh quan, tạo cảm giác liền mạch và không rời rạc.

       +  Hài hòa: Sự phối hợp ăn ý giữa các yếu tố về màu sắc, hình dạng, kết cấu, phong cách... tạo cảm giác dễ chịu, cân đối và đẹp mắt.

Oudolf Garten, Weil am Rhein, Đức

2. Yếu tố Vật liệu và Hình thức (Material and Form Elements):

Là các thành phần vật chất tạo nên cảnh quan.

-  Địa hình (Topography): Sự thay đổi độ cao của bề mặt đất, tạo nên các cao độ khác nhau, tạo sự đa dạng và thú vị cho không gian. Đồi, dốc, thung lũng, bậc thang... có thể được tạo ra hoặc tận dụng địa hình tự nhiên.

Adachi Museum of Art, Yasugi, Nhật Bản

-  Thực vật (Planting): Yếu tố sống động, quan trọng nhất trong cảnh quan.

      +  Cây cối: Cây xanh tạo bóng mát, cải thiện không khí, tạo cấu trúc và hình dạng cho không gian. Lựa chọn cây phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng, phong cách thiết kế và mục đích sử dụng.

       +  Hoa: Tạo màu sắc, hương thơm, thu hút côn trùng và làm đẹp không gian. Lựa chọn hoa theo mùa, màu sắc hài hòa với tổng thể.

       +  Thảm cỏ: Tạo bề mặt xanh mướt, mềm mại, kết nối các khu vực và làm dịu không gian.

-  Vật liệu cứng (Hardscape Materials): Các vật liệu không sống, tạo nên cấu trúc và chức năng cho cảnh quan.

       +  Đá: Đá tự nhiên, đá lát, đá sỏi... tạo vẻ đẹp tự nhiên, mộc mạc, bền vững.

       +  Gỗ: Gỗ tự nhiên, gỗ công nghiệp... tạo cảm giác ấm áp, gần gũi thiên nhiên. Sử dụng cho sàn, hàng rào, ghế, chòi nghỉ...

       +  Kim loại: Thép, sắt, nhôm... tạo vẻ đẹp hiện đại, mạnh mẽ, bền bỉ. Sử dụng cho lan can, cổng, đèn, đồ trang trí...

       +  Bê tông: Bê tông mài, bê tông trang trí... tạo vẻ đẹp hiện đại, đơn giản, linh hoạt trong tạo hình.

       +  Gạch, ngói: Gạch lát, gạch trang trí, ngói... tạo vẻ đẹp truyền thống, ấm cúng, đa dạng về màu sắc và họa tiết.

- Nước (Water Features): Yếu tố động, tạo sự thư giãn, âm thanh và phản chiếu ánh sáng.

       +  Hồ nước: Hồ tự nhiên, hồ nhân tạo, ao... tạo không gian rộng mở, phản chiếu cảnh quan, nuôi cá, trồng cây thủy sinh.

       +  Suối: Suối nhân tạo, suối tự nhiên... tạo âm thanh róc rách, dẫn nước, tạo cảnh quan tự nhiên.

       +  Thác nước: Thác nước nhỏ, thác nước lớn... tạo điểm nhấn, âm thanh mạnh mẽ, không khí mát mẻ.

       +  Đài phun nước: Đài phun nước nghệ thuật, đài phun nước đơn giản... tạo điểm nhấn, âm thanh vui tươi, chuyển động và hình dạng nước.

- Ánh sáng (Lighting): Quan trọng cả ban ngày và ban đêm.

       + Ánh sáng tự nhiên: Tận dụng ánh sáng mặt trời, bóng đổ của cây cối, kiến trúc...

      + Ánh sáng nhân tạo: Đèn chiếu sáng lối đi, đèn trang trí, đèn hắt cây... tạo không gian an toàn, thẩm mỹ và tăng cường trải nghiệm vào ban đêm. Lựa chọn loại đèn, màu sắc ánh sáng phù hợp với phong cách và mục đích sử dụng.

3. Yếu tố Công năng và Trải nghiệm (Functionality and Experiential Elements):

Đảm bảo cảnh quan không chỉ đẹp mà còn hữu ích và mang lại trải nghiệm tốt cho người sử dụng.

- Công năng sử dụng (Functionality/Usability): Cảnh quan cần đáp ứng nhu cầu sử dụng cụ thể.  

Ví dụ:

Sân vườn thư giãn: Có khu vực nghỉ ngơi, đọc sách, uống trà, ngắm cảnh.

Vườn vui chơi trẻ em: Có khu vực an toàn để trẻ em vui chơi, vận động.

Vườn bếp: Có khu vực trồng rau, cây gia vị, cây ăn quả.

Sân vườn tiếp khách: Có khu vực tiếp khách ngoài trời, tổ chức tiệc nhỏ.

Lối đi lại thuận tiện: Đảm bảo di chuyển dễ dàng giữa các khu vực.

-  Sự thoải mái và tiện nghi (Comfort and Convenience): Tạo cảm giác dễ chịu, thoải mái khi sử dụng không gian.

       +  Bóng mát: Cây cối, mái che, chòi nghỉ... tạo bóng mát vào ngày nắng nóng.

       +  Chỗ ngồi: Ghế băng, ghế tựa, xích đu, võng... đảm bảo đủ chỗ ngồi thoải mái.

       +  Lối đi bằng phẳng, an toàn: Tránh trơn trượt, gập ghềnh.

       +  Tiện ích: Vòi nước rửa chân tay, thùng rác, đèn chiếu sáng...

-  Tính thẩm mỹ và cảm xúc (Aesthetics and Emotion): Cảnh quan đẹp cần khơi gợi cảm xúc tích cực, tạo cảm giác thư thái, vui vẻ, bình yên.

      +  Màu sắc hài hòa: Phối hợp màu sắc của cây cối, hoa lá, vật liệu... tạo bảng màu dễ chịu, thu hút.

      +  Hương thơm dễ chịu: Hoa thơm, cây thơm, thảo mộc... tạo không gian thư giãn, lãng mạn.

      +  Âm thanh thư giãn: Tiếng nước chảy, tiếng chim hót, tiếng lá cây xào xạc... tạo không gian yên bình, gần gũi thiên nhiên.

      +  Góc nhìn đẹp: Bố trí các yếu tố để tạo ra những góc nhìn đẹp từ nhiều vị trí khác nhau trong không gian.

-  Sự bền vững và thân thiện môi trường (Sustainability and Environmental Friendliness): Ngày càng quan trọng trong thiết kế cảnh quan hiện đại.

     +  Sử dụng vật liệu địa phương, tái chế: Giảm thiểu tác động môi trường từ vận chuyển vật liệu.

     +  Tiết kiệm nước: Lựa chọn cây chịu hạn, hệ thống tưới tiết kiệm nước.

     +  Tạo không gian xanh đô thị: Cải thiện chất lượng không khí, giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị.

     +  Tôn trọng hệ sinh thái tự nhiên: Bảo tồn cây xanh hiện có, tạo môi trường sống cho động vật hoang dã.

4. Yếu tố Văn hóa và Bối cảnh (Cultural and Contextual Elements):

Cảnh quan cần phù hợp với văn hóa địa phương và bối cảnh xung quanh.

-   Phù hợp với bối cảnh (Contextual Appropriateness): Thiết kế cần hài hòa với kiến trúc nhà, cảnh quan xung quanh, và môi trường tự nhiên. Ví dụ, thiết kế cảnh quan nhà phố khác với biệt thự vườn, khác với khu nghỉ dưỡng ven biển.

-  Yếu tố văn hóa địa phương (Local Cultural Elements): Tích hợp các yếu tố văn hóa, truyền thống địa phương vào thiết kế, tạo bản sắc riêng. Ví dụ, sử dụng cây bản địa, vật liệu địa phương, họa tiết trang trí truyền thống.

-  Phong cách thiết kế (Design Style): Lựa chọn phong cách thiết kế phù hợp với sở thích, kiến trúc nhà và bối cảnh. Xem thêm bài viết: Phong cách cảnh quan sân vườn https://thietkethicongcanhquan.com/blog/phong-cach-canh-quan-san-vuon-2250.html

Để có một thiết kế cảnh quan đẹp, cần sự kết hợp hài hòa của các yếu tố trên. Không có một công thức chung nào, mà cần sự sáng tạo, am hiểu về nguyên tắc thiết kế, vật liệu, thực vật, công năng sử dụng, và bối cảnh văn hóa, môi trường. Một thiết kế cảnh quan đẹp không chỉ là vẻ bề ngoài, mà còn mang lại trải nghiệm tốt đẹp, thoải mái và bền vững cho người sử dụng và môi trường xung quanh.

CÔNG TY TNHH TM XD THẢO NGUYÊN XANH

Hotline : 028 6287 3168

Email : thietkethicongcanhquan@thaonguyenxanh.vn

Website: thietkethicongcanhquan.com

Facebook : Thảo Nguyên Xanh